مراحل بهبود زخم (4 مرحله) + مراقبت های ویژه

زخم چیست؟

همان‌طور که می‌دانیم زخم در اثر آسیب به ساختار  لایه‌های پوست ایجاد می‌شود. (بهبود زخم) موارد مختلفی وجود دارد که باعث بروز زخم‌ها می‌شوند. یک خراش، ساییدگی، برش، حتی برش‌های جراحی و بیماری های زمینه ای مانند دیابت  نیز زخم را به وجود می‌آورند. بدن ما مراحل مختلف و پیچیده‌‌ای را برای بهبودی زخم طی می‌کند که هر کدام از این مراحل بهبود زخم بسیار مهم هستند.

مراحل بهبود زخم:

• هموستاز
• التهاب
• تکثیر یا بازسازی
• رشد و بلوغ
• مرحله اول (هموستاز):

بلافاصله بعد از ایجاد زخم آغاز شده و عروق منقبض می شوند.پلاکت ها فعال شده و در محل آسیب تجمع می یابندو لخته تشکیل می شود. با فعال شدن پلاکت ها فاکتور های رشد به محل آسیب می روند. لخته شدن یا انعقاد خون دارای پروتئینی به نام فیبرین است؛ که به ایجاد یک سد مکانیکی کمک می کنند تا جلوی خون‌ریزی گرفته شود و پلاکت‌ها سر جای خود باقی بمانند.

برای زخم‌هایی که این مرحله در آن‌ها خود به خودی اتفاق نمی‌افتد، می‌توان از پانسمان بندآورنده سریع خون‌ریزی طبااستاپ شرکت تریتا استفاده کرد. این پانسمان بلافاصله پس از استفاده در محل جراحت، خون‌ریزی را متوقف می‌کند.

مرحله ی دوم (التهاب):

فاز دوم، مرحله دفاعي يا التهابي ناميده ميشود كه با درد تورمي و قرمزي همراه است. با وجود اينكه از لحاظ فيزيكي ناخوشايند است اما فرآیندی حیاتی است چرا که  مانع آلودگي شده می شود. اين فاز در تخريب باكتريها و حذف بقايا و به طور اساسي در آماده سازي بستر زخم براي رشد بافت جديد تمركز دارد.

در اين مرحله گلبولهاي سفيد خوني كه نوتروفيل و مونوسیت ناميده ميشوند وارد زخم شده تا باكتري ها را نابود كنند. اين سلولها عوامل رشد و پروتئينها را ترشح نموده ، سلولهاي سامانه ايمني را جذب زخم كرده و فرآيند بهبود زخم و  بافت را تسهيل مينمايند. اين فاز معمولاً 6 تا 4 روز طول ميكشد.

مرحله ی سوم (رشد و بلوغ):

به محض تميز شدن، زخم وارد اين فاز ميشود و تمايل به پوشش دهي و پركردن دارد. فاز تكثيري با سه مرحله مجزا مشخص ميشود: پر كردن زخم، فشردگي لبه هاي زخم و پوشش دهي زخم ( اپيتلياليزاسيون). در مدت مرحله اول،با مهاجرت فیبروبلاست ها در پاسخ به تحریک ، بستر زخم را با بافت پيوندي پر ميكند و رگهاي خوني جديد تشكيل ميشود.

براي اينكه بافت دانه اي تشكيل شود ضروري است كه رگ هاي خوني اكسيژن و مواد مغذي كافي دريافت كنند. بافت تازه تشكيل شده تركيبي از شبكه خارج سلولي و كلاژن است كه اجازه توسعه شبكه جديد رگهاي خوني را براي جايگزيني بافت آسيب ديده ميدهد. در مدت فشردگي، لبه هاي زخم منقبض شده و به سمت مركز زخم كشيده ميشوند.

در مرحله سوم، سلولهاي اپي تليال از بستر يا لبه هاي زخم بلند شده و شروع به مهاجرت در عرض بستر زخم كرده تا اينكه زخم با اپيتليال پوشش داده شود. فاز تكثيري معمولاً از 4 تا 24 روز طول می کشد.

مرحله ی چهارم (تقویت- بلوغ):

مرحله بلوغ، آخرين مراحل بهبود زخم است. بافت جديد تشكيل شده به كندي استحكام و انعطاف پذيري خود را بدست مي آورد. در اين مرحله كلاژن تغيير شكل داده و زخم كاملاً بسته مي شود سلول هایی كه براي ترمیم زخم مورد استفاده قرار می گیرند و دیگر مورد مورد استفاده نیست ، توسط آپوپتوز یا مرگ سلولی برنامه ریزي شده جایگزین می شوند.

معمولاً تغيير شكل يا بلوغ بعد از 21 روز اتفاق افتاده و ميتواند تا يك سال و يا حتي بيشتر ادامه داشته باشد و از زخمي به زخم ديگر متفاوت است.

چه مدت طول می کشد تا زخم بهبود یابد؟

اینکه زمان بهبود زخم چقدر است به عوامل مختلفی چون سن، جنس، تغذیه ، شیوه زندگی،بیماری های زمینه ای همچون دیابت و فشار خون،علت ایجاد زخم، نوع زخم و درجه ی آن بستگی دارد. ممکن است ماه ها یا سال‌‌ها طول بکشد تا به طور کامل بهبود زخم یابد.

بنابر تحقیقات انجام شده، پوست جدیدی که تشکیل شده است به اندازه ۸۰ درصد پوست قدیمی مقاوم است. همین موضوع به طور متوسط 8 تا 12 هفته طول می‌کشد تا زخم‌ بهبود یابد. استفاده از پانسمان های پیشرفته باعث افزایش سرعت بهبودی زخم و کاهش ایجاد اسکار می شود.

• مراقبت ها
• شستشو زخم با محلول آنتی سپتیک مناسب
• برداشت  بافت‌های مرده  برای بهبود زخم سریع‌تر
• استفاده پانسمان های پیشرفته با توجه به نوع زخم
• جلوگیری و یا درمان عفونت
•  عفونت زخم

همچنین ببینید: پماد خوراکی برای درمان بیماری!! بخوریم خوبه؟

شایع ترین باکتری هایی که باعث عفونت زخم می شوند، استافیلوکوکوس، اورئوس و سایر گروه های استافیلوکوک ها است . عفونت زمانی اتفاق می افتد که باکتری وارد زخم شود. این عفونت ممکن است فقط در سطح زخم باشد، یا ممکن است بافت و اندام های عمیق تر اطراف زخم را تحت تاثیر قرار دهد. از نشانه های عفونت زخم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کند شدن روند بهبود زخم و یا اینکه به نظر می‌رسد زخم اصلاً بهبود نیافته است
• قرمزی
• تورم
• گرم شدن ناحیه
• درد
• ترشح
• کشت مثبت زخم

مراقبت های ویژه از زخم های عفونی:

• شستشو زخم با محلول آنتی سپتیک
• کنترل ترشحات
• استفاده از پانسمان‌های حاوی آنتی سپتیک
• استفاده از پانسمان های جاذب ترشح
• استفاده از داروهای آنتی بیوتیک

تریتا | برای هر زخمی درمانی داریم.