بیماری سالک چیست؟

پشه سالک

سالک

لیشمانیوزها که در شمار بیماری های مشترک انسان و حیوان قرار دارند، در اغلب نقاط جهان به صورت ضایعات پوستی (سالک)، احشایی (کالا آزار) و مخاطی-پوستی بروز می کنند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) لیشمانیوزها را یکی از 6 بیماری مهم انگلی مناطق گرمسیر دنیا معرفی کرده است.

سالیانه 90 درصد از موارد لیشمانیوز جلدی از کشورهای افغانستان، برزیل، ایران، پرو، عربستان سعودی، سوریه، الجزایر و سودان و 90 درصد از موارد لیشمانیوز جلدی-مخاطی از کشورهای بولیوی، برزیل، و پرو گزارش می شوند.

مرگ و میر ناشی از لیشمانیوز احشایی سالیانه 59000 نفر می باشد. از سه نوع لیشمانیوز انسانی ذکر شده لیشمانیوز جلدی یا سالک و لیشمانیوز احشایی (کالا آزار) در ایران وجود دارد. تعداد مبتلایان به انواع مختلف لیشمانیوز در کشور سالیانه بیش از 20000 مورد می باشد.

بیماری سالک ( لیشمانیوز جلدی) در ایران به دو شکل است :

نوع شهری که مخزن آن انسان است و سگ مخزن تصادفی است. عامل سالک نوع شهری لیشمانیاتروپیکا و پشه خاکی ناقل آن فلبوتوموس سرژنتی است.

نوع روستایی که مخزن آن جوندگان هستند. عامل سالک نوع روستایی لیشمانیاماژور و پشه خاکی ناقل آن فلبوتوموس پاپاتاسی می باشد.

پشه سالک

بیماری سالک

تعاریف بیماری سالک :

مورد مشکوک : وجود پاپول یا هر نوع ضایعه پوستی منطبق با علائم بالینی به خصوص در نقاط باز بدن ( صورت و دست ها) که بیش از 14 روز طول کشیده باشد.

مورد محتمل : مورد مشکوک به همراه وجود سابقه اپیدمیولوژیک در منطقه، یا سابقه ابتلا به سالک در همان محل که همراه با احتمال عود آن است.

مورد قطعی : شامل مشاهده انگل در اسمیر تهیه شده از ضایعه پوستی، کشت مثبت انگل و نتیجه مثبت تست PCR است.

عامل انتقال بیماری:

لیشمانیوز توسط یک انگل تک سلولی از بیش از 20 گونه لیشمانیا ایجاد می شود. بیش از 90 گونه پشه خاکی برای انتقال انگل لیشمانیا شناخته شده است. حشره بالغ روز ها در پناهگاه های تاریک و مرطوب مانند: زیر زمین منازل، شکاف دیوار و درز سقف ها وجود دارد.

انگل لیشمانیا از گزش پشه خاکی، سرنگ آلوده، خون آلوده سرایت می‌کند. همچنین امکان سرایت از مادر به جنین را دارد.

همچنین ببینید: مراقبت پای دیابتی باید چگونه انجام شود؟

سالک چیست؟

علائم و عوارض نیش سالک

علائم بیماری معمولا 3 ماه تا یکسال بعد از گزش ظاهر می شود. بیماری در محل گزش به صورت جوش کوچک بعد از طی دوره کمون ظاهر می شود. به تدریج بزرگ تر شده و تبدیل به زخم می شود. زخم ها در نقاط باز بدن به خصوص صورت ایجاد می شوند که به مدت طولانی باقی می مانند، معمولا بدون درد هستند و پس از بهبودی نیز اسکار (جای زخم) باقی می گذارند.

بروز زخم در نقاط حساسی چون پلک، چشم، لاله گوش، بینی و لب ها ممکن است به نقص این اعضا منجرب شود. آلودگی ثانویه زخم موجب عفونت باکتریایی شده و می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد. سایر نشانه ‌های این بیماری آبریزش بینی، ترشحات خونی بینی، تنگی نفس و اختلالات تنفسی می‌باشند.

علائم سالک احشایی به صورت تب‌های شدید و طولانی مدت، بزرگ شدن کبد و طحال، التهاب و تورم در غدد لنفاوی، خونریزی، کاهش گلبول های قرمز، کاهش گلبول‌های سفید، کاهش تعداد پلاکت، کاهش شدید وزن و عفونت است.

علائم بیماری سالک مخاطی پس از گذشت چندین سال از ابتلا به لیشمانیاز پوستی، رخ می‌دهد. نشانه‌های آن تنگی نفس، خونریزی و آبریزش بینی است.

سالک پوستی

نحوه تشخیص سالک

اگر بیمار از گزش حشرات اطمینان نداشته باشند، تشخیص کمی سخت‌تر خواهد شد. جهت تشخیص این بیماری از تست جلدی لیشمانین یا از پوست پیرامون زخم، نمونه برداری می‌شود. با نمونه برداری از لایه ی زیرین زخم و تست آن، احتمال نفوذ انگل به لنفوسیت‌ها و سلول‌های پلاسما و … بررسی می‌شود.

زخم سالک و علائم سالک

درمان سالک

درمان بیماری سالک با توجه به نوع و شدت بیماری، به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. تشخیص زود هنگام بیماری تأثیر زیادی در نتیجه بخش بودن اقدامات درمانی خواهد داشت. در اغلب موارد با درمان موضعی دارو (گلوکانتیم) و کرایوتراپی بهبود می یابد. در مواردی دارو به صورت عضلانی تجویز می شود، به هر حال جای زخم باقی می ماند.

بنابراین هر چه زودتر درمان شود اسکار کمتری تشکیل خواهد شد. برای تسریع روند درمان زخم های ناشی از سالک، پیشگیری و کنترل عفونت زخم آن می توانید از محلول آنتی سپتیک طباسپت استفاده کنید. در برخی موارد، برای درمان مشکلات پوستی ناشی از سالک  نیاز به عمل‌های جراحی مانند جراحی پلاستیک می‌باشد

پشه سالک چیست

پیشگیری از سالک پوستی

واکسن یا دارویی برای پیشگیری از بیماری سالک کشف نشده است. بنابراین تنها روش پیشگیری از این بیماری جلوگیری از گزیدگی توسط حشرات است.

در مکان‌هایی که امکان وجود این حشرات وجود دارند، لباس‌های پوشیده بر تن کنید و از خوابیدن در فضای باز خودداری کنید. استفاده از توری، پشه بند آغشته به حشره کش، حشره کش ها و دفع صحیح زباله ها جهت کاهش تولید مثل پشه خاکی از روش های پیشگیری محسوب می شود.

در سفر به مناطق جنگلی و صحرایی حتماً پشه بند، اسپری ضد حشرات همراه داشته باشید. اسپری ضد حشرات را در اتاق‌های خواب اسپری نمایید. در فضای بسته از تهویه و سیستم‌های سرمایشی استفاده کنید که موجب کاهش ورود حشرات به داخل محیط شوند.

source: who.int

تریتا | برای هر زخمی درمانی داریم.

18 دیدگاه

  • سلام.من نزدیکه ۲۰روز رو ساق پای چپم چند تا زخم کوچک در امدن ولی روز ب روز داره بیشتر میشه وبعضی وقتا خیلی خارش دارن وزخم هارو خارش میدم وخونیشون میکنم تا راحت شم چکارکنم لطفا راهنماییم کنید.

    • سلام روز شما بخیر
      لطفا عکس زخم هاتونو به شماره 09127846837 ارسال کنید تا همکارانم بررسی کنند و بهتون مشاوره بدهند.

  • سلام وقتتون بخیر
    عکس جای گزیده شده با سالک رو دارید؟ من نمیدونم اینی که روی ساق دستمه سالک زده یا نه

  • سلام من دو هفته روی بازو چپ یک جوش کوچک زده بعد دکتور گفت قارچ ولی بدترشد .ولی نمونه گیری کرد گفت سالکه زخم و ترشع زرد رنگ دارد .نمیدونم چکارش کنم مترسم

    • با سلام و احترام، لطفا عکس از وضعیت فعلی محل آسیب و جواب تست هاتون به شماره 09127846837 ارسال کنید تا بهتر و دقیق تر مشاوره جهت درمان انجام دهیم.

  • سلام من سه ساله هردودستم سالک زده وخوب نمیشه چکارکنم امپول گلوکاتین هم ۶۰تازدم الان ورم کرده میشه راهنماییم کنین اگه عکسم میخاین بفرستم

      • سلام، حدود سه هفته پیش روی صورتم جای زخم ایجاد شد بعدبه پزشک مراجعه کردم و برای احتیاط آزمایش لیمشمانیا دادم و جواب آزمایش منفی شد. خود زخم توی هفته اول خوب شد دلی جای زخم به صورت قرمز کم رنگ شده؛ بازم استرس دارم نکنه سالک باشه میتونین راهنمایی کنین. لازم باشه عکس هم میفدستم

  • سلام من ۱۵سال پیش سالک گرفتم. ممکنه دوباره هم بگیرم؟یا این بیماری فقط یکبار هرفرد را درگیر میکند؟؟

      • سلام وقت بخیر من نزدیک چهار ماه هستش چند نا زخم روی دستم و بازوم و ساق پام زده و خوب نشده هیچ خارشیم نداره باید چیکار کنم میشه راهنمایی کنید من رو

  • لطفا برای محتوا یک ویدئو هم بزارید چون توضیحات کاملیه با ویدئو کامل ترین میشه .سپاس بابت محتواهای یونیکی که انتشار میدید

  • من روی دستم یه چیزی اومده بالا فقط درد کمی پاره و میخاره
    از سه روز پیش تا حالا که زده هی داره بزرگتر میشه
    اول فکر کردیم قارچها و داروی قارچ زدیم ولی بهتر نشد اصلا
    ب نظر شما سالک نیشم زده؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *