اسکار یا جای زخم

اسکار یا جای زخم از مراحل پایانی ترمیم زخم می‌باشد که ممکن است مدت زیادی به طول بیانجامد و  بیشتر در زخم‌های عمیق ایجاد می‌شود.

اسکار چیست ؟

پس از گذشت مدت زمانی از آسیب به بافت‌های پوست ، بافت‌ها شروع به ترمیم می‌کنند و به میزان زیادی کلاژن تولید می‌کنند. به محل جوش خوردن و ترمیم بافت‌های زخم، اسکار Scar  می‌گویند. بافت‌های حیاتی و مخاطی بدون بر جای گذاشتن اسکار بهبود می‌یابند.

اسکار یا جای زخم، مرحله‌ای از فرآیند طبیعی ترمیم بافت‌های زخم می‌باشد. به هر میزانی که شدت زخم بیشتر باشد، بازه‌ی زمانی درمان زخم طولانی‌تر می‌شود و اسکارهای زیادتری در محل زخم باقی می‌ماند.

انواع اسکار

اسکار شامل سه نوع اسکار هایپرتروفیک ( برجسته )، اسکار آتروفیک ( گود ) و اسکار کلوئید است.

اسکار هایپرتروفیک از برجستگی برخوردار است و به نسبت بافت‌های پیرامون بالاتر می‌باشد.

اسکار آتروفیک شکل فرورفته‌ای دارد و به نسبت بافت‌های پیرامون پایین‌تر می‌باشد.

اسکار کلوئید شبیه به اسکار هایپرتروفیک است با این تفاوت که بسیار بزرگتر و حجیم تر می‌باشد. این نوع اسکار بیشتر در میان سیاه پوستان رواج دارد ولی در سایر افراد هم مشاهده شده است.

صورت با دارا بودن بالاترین قدرت ترمیم کنندگی، اسکار یا جای زخم کمتری ایجاد می‌نماید. اما گردن، سینه، سرشانه  و… از قدرت ترمیم کنندگی کمتری برخوردار می‌باشند و اسکار بیشتری ایجاد می‌کنند.

درمان اسکار یا جای زخم

امروزه روش‌های گوناگونی برای درمان اسکار وجود دارد. با توجه به شدت اسکار می‌توان با روش‌های زیر اقدام به درمان اسکار نمود.

تمیز نمودن زخم

از ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین اقدامات درمانی اسکار، تمیز و ضدعفونی نمودن پوست می‌باشد. هیچگونه جسم خارجی نباید در داخل زخم باقی بماند. زیرا سبب عدم درمان زخم و بیشتر شدن اسکار زخم می‌شود. باید با محلول‌های شستشودهنده اقدام به ضدعفونی کردن و تمیز نمودن زخم کرد.

رژیم غذایی و ماساژ درمانی

ماساژ آرام، اصولی و درست محل زخم به کاهش اسکار کمک شایانی می‌نماید. رژیم غذایی مناسب و سرشار از ویتامین‌های سی و روی برای درمان زخم و کاهش اسکار مؤثر می‌باشد.

پانسمان‌های پیشرفته

از جدیدترین و تضمینی‌ترین اقدامات برای درمان اسکار، استفاده از محصولات زخم شامل پانسمان‌های پیشرفته می‌باشد. با استفاده از پانسمان‌ها برای درمان زخم کمترین آثار ممکن، از زخم برجای می‌ماند. هر چند که در بیشتر موارد هیچ آثاری از زخم بر جای نمی‌ماند. البته باید به استفاده از بهترین نوع پانسمان پیشرفته و نحوه استفاده و تعویض درست آنها ، توجه نمود.

پانسمان‌های پیشرفته با ویژگی‌های استریل بودن، رطوبت‌رسان بودن، کاهش دهنده درد و التهاب زخم، کاهش دهنده اسکار یا جای زخم، عدم نیاز به تعویض‌های روزانه، عدم چسبندگی به سطح زخم، پوشاننده کامل زخم، افزایش دهنده اکسیژن رسانی به محل زخم و… در درمان زخم و برجای نماندن هیچگونه آثاری از زخم بسیار مؤثر می‌باشند.

درمان پزشکی

زخم‌هایی که از شدت جراحت بالایی برخوردار می‌باشند، باید حتماً تحت نظر پزشک درمان شوند. با صلاح دید پزشک ممکن است زخم‌ها نیاز به بخیه داشته باشند. روش‌های پزشکی مانند جراح پلاستیک، لیزردرمانی و… در درمان اسکارهای شدید می‌تواند مفید باشد.

لیزردرمانی

برای درمان اسکارهایی که سطح وسیعی از پوست را درگیر نموده اند، لیزردرمانی می‌تواند بسیار مناسب و مفید باشد. برای مثال برای از بین بردن جای جوش‌های زیاد در بدن لیزردرمانی انجام می‌شود.

میکرودرم

میکرودرم موجب افزایش کیفیت ترمیم بافت‌ها می‌گردد. پوست‌های تغییر رنگ یافته و دچار تغییر شکل شده را با میکرودرم می‌توان درمان نمود. میکرودرم به حذف ناخالصی‌های سطحی پوست و کم کردن پیگمنت های محل زخم کمک می‌کند و سبب افزایش کیفیت بافت‌های اسکار می‌شود.

تزریق ژل

از دیگر اقدامات مؤثر در درمان اسکار یا جای زخم، تزریق ژل می‌باشد. ژل با پرنمودن فرورفتگی های زخم در درمان اسکارهای آتروفیک مفید می‌باشد.

این تزریق ممکن است با چربی‌های خود بدن فرد انجام گیرد یا با ژل های تجاری موجود در داروخانه ها و مراکز درمانی انجام شود.

ژل‌های تجاری از اسید هیالورانیک یا کلاژن ساخته شده است و ماندگاری آنها کمتر از دو سال می‌باشد.

فشاردرمانی

فشار درمانی به صورت وارد نمودن فشار با لباس هایی مخصوص، بر روی پانسمان قرار گرفته بر روی زخم در وضع بهبودی است. فشار درمانی موجب کاهش اسکار یا جای زخم و پیشگیری از بازگشت کلوئید می‌شود.

پرتودرمانی

در موارد نادر، برای درمان اسکارهای بزرگ و برجسته و حاد اقدام به پرتودرمانی می‌کنند. پرتودرمانی در کاهش خارش و درد هم نتیجه بخش است.