زخم پای دیابتی یکی از مشکلات رایجی است که در هنگام مواجهه با بیماری دیابت ، افراد با آن درگیر شده و در حال حاضر متخصصان داخلی و جراحان تلاش می‌کنند تا این مشکل را برطرف کنند، زیرا زخم پای دیابتی کیفیت زندگی بیمار را کاهش می‌دهد. از مهم‌ترین عارضه‌های مزمن بیماری دیابت می‌توان به عفونت زخم پا و حتی تخریب بافت پا اشاره کرد. این عوارض به‌عنوان دلیل قابل‌توجهی در مرگ‌ومیر بیماران دیابتی در نظر گرفته می‌شود. درنتیجه، عوارض مزمن دیابت و همچنین زخم پای دیابتی تبدیل به یک مشکل جهانی شده و یک مشکل عمده پزشکی نیز است. در این مطلب قصد داریم تا به معرفی زخم پای دیابتی بپردازیم و همچنین در رابطه با انواع آن و البته درمان آن توضیحاتی را به شما ارائه دهیم، پس با treetta همراه باشید.
راهنمای فهرست مطالب
معرفی زخم پای دیابتی
زخم پای دیابتی ( Diabetic Foot Ulcer : DFU ) یکی از ناراحت‌کننده‌ترین عوارض بیماری دیابت و به‌عنوان شایع‌ترین مرحله پایانی بیماری پای دیابتی محسوب می‌شود.
از اصلی‌ترین عوامل سبب‌شناختی برای زخم پای دیابتی ، آسیب اعصاب محیطی و بیماری عروق محیطی است. مجموعه‌ای از مکانیسم‌ها مانند کاهش جریان خون محیطی و کاهش رگ زایی موضعی در بر روز این مشکل و حاد شدن آن تأثیر دارند.
علاوه بر موارد گفته‌شده، ناهنجاری‌های بیومکانیکی و افزایش حساسیت از عوامل مرتبط با زخم پای دیابتی هستند .
ایسکمیک
زخم ایسکمیک یا نارسایی شریانی یکی از انواع زخم پای دیابتی است که وقتی جریان خون در سطح عروق متوسط و کوچک بدن مسدود می‌شود، در بدن رخ می‌دهد. این نوع زخم اغلب در اندام‌های پایینی به وجود می‌آید. زمانی که جریان خون در بخشی از بدن قطع می‌شود، آن بافت بدن بدون اکسیژن و مواد مغذی شده و درنهایت باعث آسیب و مرگ در سطح سلولی خواهد شد. زمانی که یک بافت آسیب می‌بیند جریان خون نیز در آن قرار نمی‌گیرد و توانایی بهبود آن به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد. به‌منظور درمان زخم ایسکمیک باید مراحل زیر طی شود:
- تسکین کردن درد
- پیشگیری کردن از بروز زخم‌های ایسکمیک دیگر
- حذف کردن هرگونه محرک که باعث تحریک زخم فعلی می‌شود.
- حفاظت کردن از پوست اطراف زخم و پیشگیری کردن از گسترش زخم پای دیابتی از نوع ایسکمیک
نورو ایسکمیک
یکی دیگر از انواع زخم‌های پای دیابتی، زخم‌های نورو ایسکمیک هستند که این دسته از زخم پای دیابتی درزمانی اتفاق می‌افتد که فرد بیمار به زخم پای دیابتی هم به نوروپاتی محیطی و هم به ایسکمیک ناشی از بیماری شریان محیطی مبتلا شده و با هر دو این نوع زخم‌ها درگیر شود. زخم نورو ایسکمیک نیز جز انواع زخم‌های دیابتی است که درمان آن نیاز به رعایت نکات خاصی دارد.
نوروپاتی در زخم پای دیابتی
حدود 50٪ بیماران دیابتی در طی 25 سال از شروع بیماری دچار نوروپاتی محیطی علامتی می‌شوند. نوروپاتی های ترکیبی از درگیری الیاف حرکتی و خودمختار هستند. سن، مدت بیماری و کیفیت کنترل گلیسامیک طی چندین سال منجر به نوروپاتی دیابتی می‌شوند.
افزایش قند خون، چربی خون، مقاومت به انسولین و استرس برون‌زهشی می‌تواند در نوروپاتی دیابتی نقش داشته باشد .
اتیوپاتوژنز
اتیوپاتوژنز بیماری پای دیابتی چندعاملی است و دارای عامل‌های اصلی می‌باشد. نوروپاتی، بیماری رگ عروقی و عفونت، منجر به نکروز بافت پا و بروز زخم می‌شوند.
واسکولوپاتی در زخم پای دیابتی
بیماری عروق محیطی ازجمله عوامل اصلی در ایجاد زخم پای دیابتی است. افزایش قند خون مزمن باعث آسیب عروق محیطی، ناهنجاری‌های سلول صاف و اختلال در عملکرد سلول‌های اندوتلیال می‌شود.
اختلال عملکرد اندوتلیال، به دلیل تغییر در تکثیر سلول‌های اندوتلیال، ضخیم شدن غشای پایه، اساساً منجر به بیماری رگ عروقی می‌شود. افزایش قند خون همچنین با افزایش ترومبوکسان A2 همراه است که منجر به انعقاد پذیری پلاسما می‌شود .
ایمونوپاتی در زخم پای دیابتی
سیستم ایمنی بدن با هایپرگلیسمی به خطر می‌افتد و تحقیقات نشان می‌دهد اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شود تا سطح گلوکز سرم بیش از 150 میلی‌لیتر در دسی لیتر شود. بنابراین، سطح بالای گلوکز خون منجر به پاسخ التهابی نامناسب و اختلال در ایمنی سلولی می‌شود.
درنتیجه بیماران دیابتی بیشتر در معرض عفونت پا قرار دارند که یک وضعیت خطرناک و ناتوان‌کننده اندام است که عمدتاً در دیابت کنترل نشده دیده می‌شود. عفونت بافت نرم بر کنترل دیابت تأثیر منفی می‌گذارد. این چرخه درنهایت منجر به افزایش قند خون کنترل نشده می‌شود و بیشتر بر پاسخ ایمنی بدن به عفونت تأثیر می‌گذارد. استخوان می‌تواند در برابر عفونت نقش مقاومتی از خود نشان بدهد.
کنترل قند خون بد همراه با زخم باز، وضعیت فروگشتی و اختلال عملکرد دگرگشتی‌ای را ایجاد می‌کند که بر سنتز پروتئین‌ها، کلاژن و فیبروبلاست ها تأثیر می‌گذارد.
ویژگی‌های معمول زخم‌های دیابتی براساس اتیولوژی
| نوروایسکمیک | ایسکمیک | نوروپاتیک | ویژگی |
|---|---|---|---|
| بدون حس | دردناک | از بین رفتن تقریبی حس (گزگز) | حس |
| پینه کمتر است بیشتر به صورت نکروز | پینه موجود | پینه موجود غالبا ضخیم و صورتی | کالوس(پینه)/نکروز |
| گرانولیش بیمار ضعیف | وجود اسلاف و گرانولیش ضعیف | گرانوله احاطه شده با کالوس (پینه) | بستر زخم |
| پا (اندام‌های انتهایی) سرد و بدون نبض | نبض ضعیف | نبض چکشی(باندینگ) | درجه حرارت(دما) پا و وجود نبض |
| خطر بالای عفونت | تاخیر در ترمیم زخم | پوست خشک و شکاف‌دار | موارد دیگر |
| انگشتان پا | نوک انگشتان پا لبه‌های ناخن و بین انگشتان قسمت‌های جانبی پا | نواحی تحمل‌کننده هوزن پا مانند سر‌های استخوان متاتارس پاشنه‌ها و بالای پشت انگشتان | نواحی معمول |
| 50% | 15% | 35% | شیوع |
طبقه‌بندی واگنر
برای زخم پای دیابتی معمولاً از طبقه‌بندی واگنر استفاده می‌شود که متشکل از شش درجه برای ارزیابی عمق زخم است. طبقه‌بندی وگنر دارای درجه‌های 0 تا 5 بوده و زخم را در یکی از این طبقات قرار می‌دهند.
این طبقه‌بندی محدود است زیرا قادر به شناسایی ایسکمی و عفونت نیست. اخیراً برای طبقه‌بندی زخم پای دیابتی از این طبقه‌بندی استفاده می‌کنند که در دانشگاه تگزاس صورت گرفته است.
معاینه زخم پای دیابتی
معاینه بالینی زخم پای دیابتی برای تشخیص زودهنگام بیماری امری مهم است. معاینه بالینی شامل بازرسی پوست، بررسی تغییر شکل پا، وضعیت عضلانی و ساختار استخوان است.
حدود 50٪ بیماران مبتلا زخم پای دیابتی علائم بالینی عفونت دارند که ازنظر بالینی با ترشحات چرکی یا علائم کلاسیک التهابی نظیر تورم دردناک، ورم، پرخونی مشاهده می‌شود.
نحوه کنترل زخم پای دیابتی
برای کنترل کردن عوارض زخم پای دیابتی لازم است تا از افرادی با تخصص‌های گوناگون کمک بگیرید، چراکه این مسئله یک موضوع چند رشته‌ای است و نیاز به همکاری یک گروه متخصص متشکل از متخصص دیالکولوژیک، جراحان، متخصص اطفال، میکروبیولوژیست و پرستاری با درک کامل از عملکرد پا دارد.
هدف از کنترل زخم پای دیابتی کاهش خطر پیشرفت بیماری که منجر به تغییر شکل پا، زخم و قطع پا می‌شود، است. از مهم‌ترین مراحل کنترل بیماری می‌توان به بررسی عواملی مانند کنترل قند خون و فشارخون، نفروپاتی دیابتی و رتینوپاتی دیابتی است اشاره کرد.
درمان زخم پای دیابتی
روش‌های مختلفی برای درمان زخم پای دیابتی وجود دارد اما نکته مهمی که باید بدانید این است که شرکت تریتا به‌عنوان یک شرکت فعال در حوزه سلامت، اقدام به تولید پانسمان‌هایی با ساختاری شبیه به پوست انسان کرده است و تمامی بیماران می توانند با استفاده از این پانسمان‌های پیشرفته و مدرن اقدام به درمان زخم پای دیابتی کنند.
درواقع زخم شما پس از ارزیابی شدن توسط گروه تریتا، با استفاده از پانسمان مناسب بسته‌شده و با رعایت نکاتی که گروه تریتا به شما می‌گویند، می‌توانید اقدام به درمان زخم پای دیابتی کنید.
پانسمان زخم پای دیابتی
انواع مختلفی از پانسمان برای بهبود و ترمیم زخم پای دیابتی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
مواد و ترکیبات پانسمان می‌توانند دسته‌های مختلفی از پلیمرهای طبیعی، اصلاح‌شده و مصنوعی و همچنین مخلوط یا ترکیبات آن‌ها باشند که به شکل‌های مختلفی پردازش می‌شوند. بعلاوه، از پانسمان می‌توان به‌عنوان تقویت‌کننده بهبودی و انجام فرآیندهای درمانی مختلف استفاده کرد.
بررسی‌های صورت گرفته نشان داده که پانسمان‌های مرطوب از پانسمان‌های خشک برای درمان زخم پای دیابتی کارآمدتر هستند.
پیشگیری از بروز زخم پای دیابتی
توجه به استراتژی‌های پیشگیرانه برای کاهش خطر زخم پای دیابتی و همچنین خطر قطع عضو بسیار مؤثر است. از مهم‌ترین این اقدامات و استراتژی‌ها می‌توان به آموزش بیمار، ارزیابی پا برای بیماری عروق محیطی و نوروپاتی و… اشاره کرد.
علاوه بر این، کاهش فشار پا با کمک گرفتن از کفش‌های مخصوص و استفاده از کفی مناسب برای انطباق توزیع فشار به هر پا ضروری است. انجام این نکات باعث می‌شود تا بتوان از بروز مشکلات مختلف در پا و همچنین بروز زخم پای دیابتی جلوگیری کرد.
نتیجه‌گیری
پای دیابتی یک زخم مزمن است که در فرآیند تشخیص و کنترل کردن آن چالش‌هایی گوناگونی وجود دارد. توجه به این عارضه در هنگام درگیر شدن با بیماری دیابت امری ضروری است.
روش‌های درمانی مختلفی برای حل مشکل زخم پای دیابتی وجود دارد. تریتا نیز با ارائه محصولات پیشرفته ترمیم زخم که یکی از مدرن‌ترین روش‌های درمان زخم است در این عرصه خوش درخشیده است.. پانسمان‌های تریتا ساختاری شبیه به پوست انسان دارد و می‌توان به بهترین شکل ممکن، زخم پای دیابتی شما را درمان کند.
مدیریت و کنترل عوامل مختلف ازجمله بیماری عروق محیطی، نوروپاتی و عفونت برای جلوگیری از عوارض جدی این بیماری نظیر قطع عضو بسیار مهم و ضروری است.
بدون دیدگاه